تحقیق درباره زمین ساخت صفحه ای
تحقیق درباره زمین ساخت صفحه ای
تحقیق درباره زمین ساخت صفحه ای
پيدايش زمين ساخت صفحه اي
مقدمه:
زمين ساخت صفحه اي و دو مفهوم گسترش بستر اقيانوس ها و واژگوني ميدان مغناطيسي زمين انقلاب بزرگي را در علم زمين ساخت ايجاد كردند . اين سه مفهوم در بين سالهاي 1962تا 1968 با دلايل و مدارك كافي اثبات شده اند و پيشرفت هاي چشمگيري يافتند .
زمين ساخت صفحه اي در مقايسه با ساير نظريه هاي زمين ساختي كه تا كنون ارائه شده به دليل دو عنصر كمي مهم ، يكي شواهد هندسي و ديگري تعيين زمان حقيقي ، منطقي ومتقاعد كننده ترمي باشد.
اولين تصور هندسي
اولين تصور هندسي ، لايه لايه بودن زمين است . خارجي ترين اين لايه
ها سنگ كره نام دارد كه به صورت يك قشر كروي صلب و مقاوم در مقابل تغيير شكل ها ، با ضخامت حدود 80 كيلومترزمين را احاطه كرده است . در زير سنگ كره ، نرم كره با گرانروي كمتر از سنگ كره و شكل پذير قرار گرفته است .
اين اختلاف شديد مقاومت در مقابل تغيير شكل در بين نرم كره و سنگ كره ، باعث مي گردد كه تنش ها بتوانند مسافت زيادي در داخل سنگ كره منتقل شوند .وجود ساختمان بسيار قوي لايه اي در سيارة زمين باعث گرديد كه بتوان حركت ورقه هاي سنگ كره را با حركت قطعات يخ بر روي يك استخر آب قياس كرد.
دومين تصور هندسي
قطعه قطعه بودن سنگ كره كروي زمين است . سنگ كره زمين شامل 6 قطعة صلب اصلي و چندين قطعة كوچكتر است كه بطور مجزا از ديگري حركت مي كند . اولين قدم در زمين ساخت صفحه اي توجه دقيق به مرز بين ورقه ها و شناخت دقيق آنهاست .
مرز بين صفحات را مي توان به سه دسته تقسيم كرد :
- درازگودالها : محلي است كه دو ورقه به يكديگر نزديك مي شوند
- پشته ها: محلي است كه دو ورقه از يكديگر دور مي شوند
- گسلهاي تراديسي: محلي است كه دو ورقه بصورت مماس در كنار يكديگر حركت مي كنند .
تحقیق درباره زمین ساخت صفحه ای
انواع مرز صفحات
سومين تصور هندسي
شناخت تفاوت ميان حركت در امتداد يك خط مستقيم بر روي يك صفحه و حركت در امتداد يك مسير دايره اي بر روي سطح يك كره است . هرگاه جسمي كه بر روي يك صفحه واقع است تحت تاثير يك نيروي ثابت قرار گيرد ، در امتداد يك خط راست به جلو رانده مي شود . در صورتي كه اگر اين جسم بر روي يك سطح كروي قرار داشته باشد تحت تاثير يك نيروي ثابت ، گشتاور ثابتي در آن ايجاد شده و در طول يك مسير دايره اي حركت مي كند .
قطب هاي اولر
به همين جهت ورقه هاي سنگ كره زمين در طول ده ها ميليون سال تحت تاثير گشتاور تقريبا” ثابتي قرار گرفته و حركتشان در طول مسيري دايره اي بوده است كه مي توان خط سير آنان را بوسيلة اطلاعات زمين شناسي و ژئوفيزيكي مشخص كرد . اين مسير دايره اي را مي توان بطور موثري بوسيلة مختصات ويژه اي به نام قطب هاي اولر ، كه در مركز دايره قرار گرفته اند ، توصيف كرد .
اندازه گيري زمان قاره ها
عنصر اصلي ديگر كه در تكامل زمين ساخت صفحه اي نقش به سزايي دارد اندازه گيري زمان است تعيين سن سنگ ها از اولين موضوعات مهم در زمين شناسي بوده است .
اولين پيشرفت
از اولين پيشرفت هاي مهم در علم زمين شناسي مي توان سن يابي به وسيلة فسيل ها را نام برد كه هم اكنون نيز همچنان معتبر است .
دومين پيشرفت
دومين پيشرفت در اين زمينه تعيين سن مطلق به وسيلة ايزوتوپ هاي راديواكتيو بوده است . تا اوايل دهة 1960 زمين شناسان با استفاده از دو روش فوق سن بخش اعظم قاره ها را به دست آورده بودند . سومين پيشرفت در اين زمينه در اوايل دهة 1960 روي داد كه در اين زمان ژئوفيزيكدان ها متوجه شدند كه مي توان سن بستر اقيانوس ها را با مطالعة ميدان مغناطيسي ازسطح درياها و اقيانوس ها به دست آورند .
از آنجا كه اين مطلب تصور هندسي واضحي از سنگ هاي با سن هاي مختلف را ، كه در نتيجه فرايند گسترش بستر اقيانوس ها به وجود آمده بودند ،به دست مي داد ، به صورت يك عامل كليدي در زمين ساخت صفحه اي مورداستفاده قرارگرفت .تحقیق درباره زمین ساخت صفحه ای
مفاهيم هندسي و اندازه گيري زمان حقيقي
مفاهيم هندسي و اندازه گيري زمان حقيقي باعث شدند كه زمين ساخت صفحه اي به صورت يك علم كمي در بين نظريه و مشاهده درآيد .
در هر صورت زمين ساخت صفحه اي قادر به توضيح تمام مسائل موجود در مورد تاريخچة زمين و سير تكامل جانداران نيست ولي قادر به تفسير برخي از مهمترين مسائل موجود در زمين بوده و بايد آن را به صورت دريچه اي جديد در علم زمين شناسي ، كه قادر به حل پاره اي از مسائل مهم زمين شناسي است ، در نظر گرفت .
مفاهيم نظريه زمين ساخت صفحه اي را بنحو زير مي توان خلاصه كرد :
- بخش هاي خارجي زمين از تعدادي ورقه ( صفحه ) مجزا ساخته شده است كه بندرت در داخل آنها زمين لرزه اي اتفاق مي افتد ، حاشيه اين صفحات با لرزه خيزي زياد مشخص مي شوند . اين صفحات را ورقه هاي سنگ كره مي ناميم .
- نامگذاري ورقه ها با توجه به موقعيت جغرافيايي كنوني شان صورت گرفته است و بطور كلي سطح زمين از شش ورقه اصلي و بزرگتر بنام هاي آفريقا ، اوراسيا ، هند ، آرام ، قطب جنوب و آمريكا و تعداد بيشتري ورقه كوچكتر تشكيل شده است .تحقیق درباره زمین ساخت صفحه ای
اقيانوسي يا تركيبي
- هر ورقه بطور متوسط 150 كيلومتر ضخامت دارد و متشكل از پوسته و گوشته فوقاني يعني سنگ كره است . پوسته اي كه قسمت فوقاني هر ورقه را مي سازد نشانگر آنست كه ورقه قاره اي ، اقيانوسي يا تركيبي از اين دو است . جائيكه پوسته يك لايه اي وجود داشته باشد ( از جنس سيما ) آنچنان كه در ورقه آرام ديده مي شود نشانه اقيانوسي بودن آن است و هر جا كه پوسته دو لايه دارد ( سيال در بالا و سيما در پائين ) مانند ورقه ايران و عربستان معرف شرايط قاره اي است . برخي ورقه ها مانند آفريقا تركيبي از هر دو نوع ورقه ( يعني قاره اي اقيانوسي) هستند .
سست كره
- در زير ورقه هاي سنگ كره لايه اي متشكل از سنگ هاي شكل پذير بنام سست كره قرارگرفته است . كاهش سرعت حركت امواج زلزله در سست كره وسيلة مناسبي جهت تعيين موقعيت آن است . طبيعت خاص سست كره حركت ورقه هاي سنگ كره را بر روي آن امكان پذير مي سازد .
- ورقه هاي سنگ كره در يك جا ثابت نيستند و نسبت بهم حركت مي كنند . از اين رو حاشيه ورقه ها مناطق فعاليت هاي شديد زمين ساختي ، آذرين و دگرگوني است . در مقابل بخش هاي داخلي ورقه ها از نظر اين گونه فعاليت ها مناطق آرامي محسوب مي شوند .
حاشيه واگرا
- حركت ورقه ها نسبت بهم بگونه اي است كه در برخي از نقاط دو ورقه از هم دور مي گردند . در اين نقاط كه حاشيه واگرا نام دارند با خروج مواد مذاب دروني از محل فضاي ايجاد شده و انجماد آنها پوسته جديدي تشكيل مي شود .
فرورانش
- ( در نقاطي ديگر دو ورقه به يكديگر برخورد مي كنند و طي فرايندي بنام ( فرورانش) يكي به زير ديگري رانده مي شود . در اين نقاط كه ( حاشيه همگرا ) نام دارند در عمل پوسته اقيانوسي تخريب شده و از بين مي رود . در مواردي نيز دو ورقه سنگ كره دركنار هم مي لغزند . چنين نقاطي را كه در آن نه پوسته جديدي ساخته مي شود و نه پوسته اي از بين مي رود ( حاشيه خنثي ) مي ناميم . برخي صاحب نظران ورقه آمريكا را متشكل از دو ورقه آمريكاي شمالي و آمريكاي جنوبي مي دانند.تحقیق درباره زمین ساخت صفحه ای
نتيجه فرايند زمين ساخت صفحه اي
در نتيجه فرايند زمين ساخت صفحه اي هيچ شكل جغرافيايي ثابت و دائمي در زمين وجود ندارد در طول زمان ممكن است قاره عظيمي بر اثر بر خورد و جوش خوردن قاره هاي قبلي ايجاد شود و يا از شكستن يك قاره بزرگتر چند قاره كوچكتر بوجود آيد .
بعنوان مثال قاره واحد اروپا و آسياي كنوني بر اثر اتصال سه صفحه جداگانه اروپا ، هند و آسيا ايجاد شده است . يا در مقابل ورقه هندوستان از قاره عظيم قديمي واقع در قطب جنوب جدا شده است .
تحقیق کامل درباره صفحات تکتونیک
پاورپوینت یخچال های طبیعی
تهیه و تنظیم مهرماه 98
